EVA w IT: Jak mierzyć wartość inwestycji informatycznych?
Miernik EVA, czyli Ekonomiczna Wartość Dodana, to narzędzie, które pozwala na ustalenie rzeczywistej wartości inwestycji, w tym kluczowych projektów IT. Operując językiem zrozumiałym dla dyrektorów finansowych, staje się nieocenionym wsparciem dla CIO, którzy muszą nieustannie udowadniać sensowność i opłacalność proponowanych inicjatyw informatycznych.
Definicja i korzyści EVA
Jim Pecquex, CIO w The Manitowoc Co., (branża spożywcza, dźwigowa i żeglugowa), stanowczo podkreśla, że dział IT generuje wymierną wartość dla przedsiębiorstwa, a nie jest jedynie obciążającym budżet centrum kosztów. Jego pewność nie wynika z intuicji, lecz z faktów opartych na analizie EVA. Każda inwestycja informatyczna w Manitowoc jest skrupulatnie oceniana z perspektywy ekonomicznej wartości dodanej, co pozwala na precyzyjne określenie jej wpływu na wyniki finansowe firmy.
Firma Manitowoc, z siedzibą w Wisconsin, wprowadziła EVA już w 1992 roku, czyniąc z niej fundamentalne narzędzie kalkulacyjne i zarządcze. Decyzja ta była inspirowana spostrzeżeniami Alfreda Marshalla, ekonomisty, który ponad wiek temu zauważył, że tradycyjna rachunkowość błędnie traktuje kapitał jako zasób darmowy. Tymczasem, rzetelna analiza ekonomiczna zysku wymaga uwzględnienia kosztu kapitału niezbędnego do wygenerowania przepływów pieniężnych po opodatkowaniu.
Uwaga: Warto podkreślić, że wdrożenie EVA w Manitowoc miało charakter strategiczny i wynikało z dążenia do maksymalizacji wartości dla akcjonariuszy. Podejście to, oparte na ekonomicznej racjonalności, stało się fundamentem kultury organizacyjnej firmy i wpłynęło na sposób podejmowania decyzji inwestycyjnych na wszystkich szczeblach zarządzania.
Z poszanowaniem kapitału
- EVA (Ekonomiczna Wartość Dodana)
- Miernik ekonomiczny, który definiuje się jako zysk operacyjny netto pomniejszony o koszt kapitału. Jest to podejście odmienne od tradycyjnego zysku netto, który pomija koszt kapitału własnego, traktując go jako zasób bezpłatny.
W rzeczywistości, każdy kapitał ma swoją cenę. Koszt pozyskania kapitału na inwestycje zazwyczaj oscyluje w przedziale 8-16%, co jest silnie uzależnione od ryzyka biznesowego oraz aktualnej sytuacji rynkowej. EVA uwzględnia ten kluczowy element, dając pełniejszy obraz rentowności inwestycji.
Specjaliści z Stern Stewart & Co., twórcy miernika EVA, przekonują, że systematyczny wzrost EVA bezpośrednio przekłada się na wzrost wartości dla akcjonariuszy. Przykładem jest Manitowoc: w latach 1995-2001 firma wygenerowała 164 mln USD wartości ekonomicznej, co znalazło odzwierciedlenie we wzroście ceny akcji.
Dla CIO i kadry zarządzającej stosującej EVA, inwestycje technologiczne zyskują nowy kontekst. Każda planowana inwestycja jest obciążana kosztem kapitału, co automatycznie obniża spodziewany zwrot. Ta świadomość wprowadza zdrowy realizm do dyskusji i decyzji inwestycyjnych, eliminując potencjalne nieracjonalne projekty.
„Rewolucyjne zmiany w sposobie postrzegania wartości inwestycji, jakie wprowadza EVA, pozwalają na podejmowanie bardziej świadomych i odpowiedzialnych decyzji, zarówno w obszarze IT, jak i w całej organizacji.”
Wpływ EVA na inwestycje IT
Kierownicy biznesowi szybko doceniają EVA w kontekście planowania zakupów technologii. Miernik ten jest szczególnie przekonujący dla szefów finansowych, ponieważ w precyzyjny sposób określa zysk ekonomiczny z inwestycji. Badanie przeprowadzone przez magazyn CFO ujawniło, że co trzeci dyrektor finansowy aktywnie wykorzystuje EVA przy podejmowaniu decyzji dotyczących inwestycji w IT, a 15% traktuje go jako podstawowy miernik.
Korzyści z zastosowania EVA odczuwają również akcjonariusze, ponieważ miernik ten dostarcza wiarygodnych danych o wzroście wartości firmy. EVA jest zatem doskonałym narzędziem do wykazywania korzyści finansowych płynących z realizacji projektów IT.
Uwaga: Trzeba jednak pamiętać, że CIO mogą napotkać trudności związane z zastosowaniem EVA, wynikające przede wszystkim z wyzwań w precyzyjnej kwantyfikacji zwrotu z inwestycji IT. Organizacje, które zdecydowały się na korzystanie z EVA, muszą opracować skuteczne metody określania tych korzyści, unikając przy tym nieuczciwości intelektualnej i mglistych opisów.
Korzyści dla biznesu i akcjonariuszy
Nacisk na określenie zwrotu z każdej inicjatywy, zarówno biznesowej, jak i technologicznej, prowadzi do wspólnego celu. G. Bennett Stewart, współzałożyciel Stern Stewart, podkreśla, że „organizacje EVA-centryczne mocno trzymają się tego wskaźnika, co w naturalny sposób zmusza pracowników do efektywnej komunikacji i ujednolicania perspektyw. Pracownicy stają się realnie odpowiedzialni za podejmowane decyzje inwestycyjne i związane z nimi ryzyko. W efekcie, decyzje, w tym te dotyczące IT, są podejmowane szybciej i lepiej„.
Pecquex, obejmując stanowisko CIO w Manitowoc, miał już doświadczenie z firm o mniej rygorystycznym podejściu do IT. Jako były audytor, doskonale rozumiał korzyści płynące z zastosowania EVA. Zarząd Manitowoc wyrażał obawy związane z potencjalnym wzrostem kosztów IT, ale Pecquex zapewnił, że będzie skrupulatnie stosował EVA do każdej planowanej inwestycji IT. To przekonało zarząd i Pecquex otrzymał posadę.
Wyzwania w kwantyfikacji ROI IT
Jednym z kluczowych wyzwań związanych z EVA w kontekście IT jest trudność w precyzyjnej kwantyfikacji korzyści i zwrotów z inwestycji informatycznych. Wiele projektów IT przynosi korzyści niematerialne lub trudno mierzalne, co utrudnia ich bezpośrednie przełożenie na wskaźniki finansowe, takie jak NOPAT (Zysk Operacyjny Netto po Opodatkowaniu), będący podstawą obliczeń EVA.
Aby skutecznie stosować EVA w IT, organizacje muszą rozwijać metody bardziej precyzyjnego określania korzyści, zarówno tangible (mierzalnych), jak i intangible (niemierzalnych). Wymaga to interdyscyplinarnego podejścia i współpracy pomiędzy działem IT a działem finansowym, a także konstruktywnego dialogu z interesariuszami biznesowymi.
Uwaga: Kluczowe jest, aby metody kwantyfikacji były transparentne, wierygodne i akceptowane przez wszystkie strony. Należy unikać nieuzasadnionego zawyżania korzyści lub uprakzczania złożonej rzeczywistości projektów IT do prostych wskaźników finansowych. Rzetelna analiza i uczciwość intelektualna są fundamentem skutecznego wdrożenia EVA w obszarze IT.
- Precyzyjne zdefiniowanie mierzalnych korzyści z projektów IT.
- Opracowanie metodologii wyceny korzyści niematerialnych.
- Współpraca działu IT i finansów w procesie kwantyfikacji.
- Transparentność i weryfikowalność przyjętych założeń.
EVA jako miernik
Podstawowy wzór na EVA jest stosunkowo prosty i przejrzysty:
Wzór EVA
EVA = Zysk Operacyjny Netto po Opodatkowaniu (NOPAT) – (Kapitał * Koszt Kapitału)
W kontekście inwestycji IT, wzór ten wymaga pewnej modyfikacji, ponieważ inwestycje informatyczne rzadko generują bezpośrednio NOPAT. Ich wpływ na wyniki finansowe firmy jest zazwyczaj bardziej pośredni i rozłożony w czasie.
Modyfikacja IT i przykład
Rozważmy prosty przykład: inwestycja w sprzęt i oprogramowanie o wartości 50 tys. USD przynosi 8 tys. USD zysku netto (ROI 16%). Koszt kapitału firmy wynosi 12%. Obliczenie EVA w tym przypadku wygląda następująco:
EVA = 8000 USD – (50 000 USD * 12%) = 2000 USD
Można to również obliczyć w prostszy sposób: (16% – 12%) * 50 000 USD = 2000 USD. Ten przykład ilustruje, jak EVA pozwala na pełniejszą ocenę rentowności inwestycji IT, uwzględniając koszt kapitału i dając realny obraz wartości dodanej dla firmy.
| Parametr | Wartość | Jednostka | |
|---|---|---|---|
| Inwestycja IT | 50 000 | USD | |
| Efekty | Zysk Netto | 8 000 | USD |
| ROI | 16 | % | |
| Koszt Kapitału | 12 | % | |
| EVA | 2 000 | USD | |
| Źródło: Opracowanie własne | |||
- Zrozumienie EVA: Kluczowe jest dogłębne zrozumienie koncepcji EVA i jej różnic w porównaniu do tradycyjnych mierników finansowych.
- Kwantyfikacja korzyści: Należy opracować metody precyzyjnej kwantyfikacji korzyści z projektów IT, zarówno mierzalnych, jak i niemierzalnych.
- Współpraca IT i Finansów: Skuteczne wdrożenie EVA wymaga ścisłej współpracy działów IT i finansów.
- Komunikacja i edukacja: Ważne jest komunikowanie zasad EVA i korzyści z jej stosowania w całej organizacji.
Dodaj komentarz