Wstęp: Menedżer w świecie symulacji
Współczesne realia biznesowe charakteryzują się
dynamicznymi zmianami i
(patrz: tabela kosztów szkoleń) rosnącą presją na efektywność.
W tym kontekście, poszukiwanie innowacyjnych metod rozwoju kadry zarządzającej staje się
niezbędne. Gry symulacyjne, choć jeszcze nie w pełni docenione w Polsce na poziomie
CEO, zyskują popularność wśród przyszłych liderów biznesu,
stanowiąc element programów MBA.
Inwestycja w gry symulacyjne, mimo ich HC,
jest postrzegana przez ekspertów jako
wysoce opłacalna,
szczególnie w odniesieniu do rozwoju kluczowych kompetencji menedżerskich.
| Rodzaj szkolenia | Koszt (EUR) | Dodatkowe uwagi |
|---|---|---|
| Tradycyjne szkolenie warsztatowe | 5 000 – 15 000 | Koszt za uczestnika, zależny od czasu trwania i renomy trenera. |
| Gra symulacyjna (program dedykowany) | 20 000 – 100 000+ | Koszt za grupę, zależny od złożoności gry i liczby uczestników. |
| Szkolenie w renomowanym ośrodku zagranicznym | 10 000 – 30 000+ | Koszt za uczestnika, obejmuje podróż i zakwaterowanie. |
| Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych rynkowych z 2024 roku. | ||
Zespołowa Rozgrywka i Dynamika Grupowa
Uwaga: Warto podkreślić, że rynek gier symulacyjnych dla kadry zarządzającej dynamicznie się rozwija.
Oferta jest szeroka – od symulacji lokalnych, skupionych na specyfice mniejszego przedsiębiorstwa, po globalne, odwzorowujące złożoność międzynarodowych korporacji.
Zespoły uczestniczące w grach stają przed wyzwaniem zarządzania – od małej fabryki po rozbudowaną korporację.
Ich celem strategicznym jest osiągnięcie sukcesu w wirtualnym świecie biznesu,
poprzez podejmowanie trafnych decyzji w ramach określonych reguł.
Proces decyzyjny opiera się na wypełnianiu arkuszy decyzyjnych, które są analizowane przez program komputerowy po każdym etapie rozgrywki (etap symbolizuje np. kwartał działalności).
Wynikiem jest
rozbudowany raport
(często liczący do 100 stron)
prezentujący sytuację rynkową.
Niektóre raporty są publicznie dostępne, za inne, np. dotyczące działań konkurencji, należy zapłacić wirtualną walutą.
Ważne: Kluczowa w tym procesie jest sprawna organizacja pracy zespołowej.
Analiza tak obszernych danych i podjęcie decyzji w ograniczonym czasie (kwartał trwa np. godzinę lub dwie)
wymaga efektywnej współpracy i podziału zadań.
| Typ raportu | Dostępność | Zawartość | |
|---|---|---|---|
| Raport podstawowy | Publiczny | Dla wszystkich zespołów | Ogólna sytuacja rynkowa, wskaźniki makroekonomiczne. |
| Płatny | Wirtualna waluta | Szczegółowa analiza konkurencji, dane dotyczące wybranych segmentów rynku. | |
| Raport rozszerzony | Dla wszystkich zespołów | Kompleksowa analiza wyników własnej firmy, porównanie z konkurencją, rekomendacje strategiczne. | |
„Gry symulacyjne stanowią unikalną platformę do nauki poprzez doświadczenie, umożliwiając menedżerom testowanie strategii w bezpiecznym, wirtualnym środowisku.”
- Arkusz decyzyjny
- Formularz zawierający zestaw parametrów i decyzji do podjęcia przez zespół zarządzający w danym etapie symulacji. Przykład: Decyzje dotyczące produkcji, marketingu, finansów i zasobów ludzkich.
Dobór Zespołu i Podział Ról
Odpowiedni dobór członków zespołu i precyzyjny podział zadań to fundament efektywnej rozgrywki.
Gra, osadzona w środowisku biznesowym, silnie akcentuje
aspekty „miękkie”, takie jak
budowanie zespołu, motywowanie i
zarządzanie czasem.
Uczestnicy otrzymują informację zwrotną w dwóch kluczowych wymiarach:
efektywności firmy i umiejętności współpracy w zespole.
Te dwa elementy są ze sobą nierozerwalnie powiązane.
„Efektywna praca zespołowa w grach symulacyjnych to klucz do sukcesu, odzwierciedlający realia dynamicznego środowiska biznesowego.”
Rywalizacja a Współpraca
Przestroga: Należy zachować ostrożność, szczególnie w kulturach zmaskulinizowanych, takich jak Polska czy kultura anglosaska.
Rywalizacja ambicjonalna może prowadzić do sytuacji, w której uczestnicy
zatracają się w grze i zaczynają traktować ją jak
realną wojnę konkurencyjnych firm.
Takie podejście może generować negatywne emocje i
destrukcyjną dynamikę w zespole.
Dlatego, istotne jest umiejętne komponowanie zespołów.
Rekomendacja: Komponując zespoły, starajmy się dobierać
zróżnicowane osoby z różnych organizacji.
Różnorodność perspektyw i doświadczeń może
wzmocnić kreatywność i
efektywność zespołu.
Zespoły zazwyczaj liczą od 4 do 7 osób i mogą składać się z pracowników jednej firmy lub, częściej w przypadku menedżerów, z przedstawicieli różnych firm z całego świata.
To sprzyja nawiązywaniu nowych kontaktów, szczególnie podczas szkoleń zagranicznych.
- Zalecenia dotyczące pracy zespołowej:
- Promuj kulturę współpracy, nie tylko rywalizacji.
- Zachęcaj do dzielenia się wiedzą i doświadczeniami.
- Dbaj o otwartą komunikację i konstruktywną informację zwrotną.
- Korzyści z różnorodności w zespole:
- Szersze spektrum perspektyw i pomysłów.
- Większa kreatywność i innowacyjność.
- Lepsze zrozumienie różnych rynków i kultur biznesowych.
Dystans i Uprzedzenia wobec Gier Symulacyjnych
Obserwacja: Polscy menedżerowie podchodzą do gier symulacyjnych z większym dystansem niż ich koledzy z Zachodu,
dla których jest to ceniona metoda szkoleniowa.
Wynika to z kilku czynników, które warto przeanalizować.
„Z perspektywy polskich top menedżerów, wiele gier może wydawać się zbyt uproszczonych, nawet jeśli w rzeczywistości takie nie są. Uważają, że gry są dobre dla podwładnych, a oni sami posiadają już tę wiedzę. Dodatkowo, jawne podejmowanie decyzji w grze może obnażyć potencjalne braki kompetencji. Dlatego, jeśli już uczestniczą w grach symulacyjnych, to raczej poza strukturami własnej firmy, preferując szkolenia w renomowanych ośrodkach zachodnich, jak np. INSEAD” – wyjaśnia Piotr Gryko.
Analiza: Pomimo dynamicznego rozwoju polskich przedsiębiorstw i postępu w wielu obszarach, wciąż obserwujemy
konserwatywne podejście do szkoleń, a w szczególności do nowatorskich metod edukacyjnych, takich jak gry symulacyjne.
Pojawia się postawa 'ja to wszystko już wiem’.
„Gry symulacyjne, choć mogą wydawać się zabawą, są w rzeczywistości potężnym narzędziem rozwoju kompetencji menedżerskich, często niedocenianym w Polsce.”
Perspektywa Top Menedżerów
Uprzedzenia top menedżerów wobec gier symulacyjnych często wynikają z przekonania o
własnej eksperckiej wiedzy i doświadczeniu.
Gry postrzegane są jako narzędzie dla 'niższego szczebla’, a nie dla liderów.
Dodatkowo, obawa przed ujawnieniem braków kompetencji w symulowanym środowisku może być silnym czynnikiem zniechęcającym.
Menedżerowie preferują bardziej 'bezpieczne’ formy szkolenia, gdzie ryzyko 'porażki’ jest minimalne.
- Uprzedzenie poznawcze
- Tendencja do odrzucania nowych informacji lub metod, które nie pasują do istniejących przekonań. W kontekście szkoleń, może to dotyczyć gier symulacyjnych postrzeganych jako 'niepoważne’.
Mit 'Zabawy’ w Szkoleniach
Kluczowe spostrzeżenie: Gry kojarzą się z zabawą, co stanowi problem w ich odbiorze przez wielu menedżerów.
Uważają swój czas za zbyt cenny, by tracić go na „zabawy”.
Nie dostrzegają, że gry symulacyjne, będąc formą zabawy, są jednocześnie
skuteczną metodą nauki, także dla dorosłych.
Przełamanie tego mitu jest kluczowe dla popularyzacji gier symulacyjnych w szkoleniach menedżerskich.
Należy podkreślać ich wartość edukacyjną i praktyczne korzyści.
„Nauka poprzez zabawę to sprawdzona metoda edukacyjna, efektywna również w rozwoju kompetencji menedżerskich.”
Pierwsze Wrażenie i Angażowanie Uczestników
Zaskakujące podobieństwo: Czym różni się szkolenie dla top menedżerów od tego dla szeregowych pracowników?
Zdaniem Piotra Gryki, program, zadania i wyzwania są odmienne, ale reakcje emocjonalne uczestników –
podobne.
Gra angażuje zarówno prezesa, jak i kierownika działu, budząc ciekawość i ducha rywalizacji.
„Praca z top menedżerami jest satysfakcjonująca, ponieważ dyskusje są bogate, wynikające z ich szerokiego spektrum doświadczeń. To osoby nastawione na cel i sukces, co dynamizuje przebieg gry” – podkreśla.
Oczekiwania: Czego menedżerowie oczekują od gier symulacyjnych?
Przede wszystkim inspiracji. Gry wymuszają szybkie, dynamiczne działanie i eliminują nudę.
Prezentują rozwiązania, które uczestnicy chcą przenieść do swoich organizacji.
Musi to być wartość dodana, warta poświęcenia jednego lub dwóch dni.
- Inspiracja w szkoleniach
- Zdolność do pobudzania kreatywności i motywacji uczestników, zachęcając do wdrażania nowych rozwiązań w praktyce biznesowej. Gry symulacyjne często stanowią źródło inspiracji dla menedżerów.
Emocje i Rywalizacja
Angażowanie emocji jest kluczowym elementem gier symulacyjnych.
Rywalizacja i interakcja dominują od pierwszych chwil rozgrywki.
„Wielokrotnie obserwowałem poważnych i opanowanych menedżerów, którzy z dużymi emocjami podchodzili do rozgrywki” – relacjonuje Michał Chlebowski.
„Emocje w grze to nieodzowny element, który przekłada się na większe zaangażowanie i lepsze efekty uczenia się.”
Wartość Dodana i Inspiracja
Wartość dodana gier symulacyjnych dla menedżerów przejawia się w
inspiracji i praktycznych rozwiązaniach, które mogą przenieść do swoich organizacji.
Gry stymulują myślenie strategiczne i poszukiwanie innowacji.
- Wartość dodana szkoleń
- Korzyści przekraczające standardowe programy, takie jak inspiracja, nowe perspektywy i praktyczne narzędzia do zastosowania w organizacji. Gry symulacyjne oferują unikalną wartość dodaną.
Wymiar Międzynarodowy i Sieć Kontaktów
Międzynarodowy charakter gier to dodatkowy atut programów menedżerskich.
Kontakt z trenerami i uczestnikami z innych kultur i branż poszerza horyzonty i buduje sieć kontaktów.
„Zarządy rzadziej inwestują w rozwój na szczeblu lokalnym, łatwiej przekonać je do inwestycji w kontekście międzynarodowym” – uważa Piotr Gryko.
Międzynarodowy kontekst szkolenia podnosi jego prestiż i postrzeganą wartość.
- Networking
- Proces budowania i utrzymywania relacji zawodowych, szczególnie cenny w kontekście międzynarodowym. Gry symulacyjne stwarzają doskonałe okazje do networkingu.
Koszty i Trudności Organizacyjne
Wysokie nakłady: Gry symulacyjne to kosztowna forma szkolenia.
Organizacja programu dla grupy top menedżerów to wydatek rzędu kilkudziesięciu do ponad 100 tysięcy euro.
W przeliczeniu na osobę daje to kilka tysięcy euro.
Dodatkowo, kadra kierownicza w firmie jest zazwyczaj nieliczna, co utrudnia zorganizowanie szkolenia dedykowanego wyłącznie tej grupie.
„Alternatywą byłby udział top menedżmentu w grze razem z podwładnymi, co w Polsce nie zawsze jest akceptowane – menedżerowie niechętnie „mieszają się” z szeregowymi pracownikami” – zaznacza Piotr Gryko.
Bariery wejścia: Michał Chlebowski wskazuje, że barierą może być
nowatorski i nietypowy charakter tej metody oraz wyższa cena w porównaniu do tradycyjnych szkoleń.
- ROI – Return on Investment
- Wskaźnik rentowności inwestycji, kluczowy w ocenie efektywności szkoleń. Mimo wysokich kosztów, gry symulacyjne mogą generować wysoki ROI poprzez rozwój kompetencji menedżerskich.
Bariery Finansowe i Dostępność
Wysokie koszty gier symulacyjnych stanowią istotną barierę, szczególnie dla mniejszych i średnich przedsiębiorstw.
Dostępność tej formy szkolenia jest ograniczona głównie do dużych korporacji.
Jednak, coraz więcej firm dostrzega wartość gier symulacyjnych i decyduje się na tę formę rozwoju kadry zarządzającej, zwłaszcza w kontekście wyjazdów integracyjnych.
„Inwestycja w rozwój kadry zarządzającej, choć kosztowna, jest kluczowa dla długoterminowego sukcesu każdej organizacji.”
Mity Szkoleń Zagranicznych
Utrwalony stereotyp: Nadal silny jest mit szkoleń zagranicznych – „co zachodnie, to lepsze”.
Wystarczy argument „byłem na szkoleniu za granicą”.
Jest to często postrzegane jako prestiżowe, niezależnie od realnej wartości szkolenia.
„W rzeczywistości, Polska oferuje znakomite szkolenia, także w dziedzinie strategicznych gier symulacyjnych. Działa kilka firm, które tworzą autorskie gry dostosowane do polskich realiów lub adaptują sprawdzone gry zagraniczne. Niestety, nie mamy jeszcze bogatej tradycji w tej dziedzinie” – podsumowuje Michał Chlebowski.
Fakty vs. Mity: Warto zweryfikować mity i docenić potencjał krajowych rozwiązań w dziedzinie gier symulacyjnych.
Polskie firmy coraz częściej oferują wysokiej jakości programy szkoleniowe, dostosowane do lokalnych realiów biznesowych.
- Efekt aureoli
- Tendencja do przypisywania pozytywnych cech obiektom lub usługom na podstawie ogólnego pozytywnego wrażenia, np. 'zagraniczne = lepsze’. W kontekście szkoleń zagranicznych, efekt aureoli może wpływać na postrzeganie ich wartości.
Wymierne Korzyści i Efektywność
Globalne zastosowanie: „Od renomowanych uczelni w Europie Zachodniej i USA, przez globalne koncerny, po NASA i amerykańską armię –
gry symulacyjne są szeroko stosowane i przynoszą doskonałe rezultaty, umożliwiając poszukiwanie optymalnych rozwiązań i analizę ich konsekwencji” – przekonuje Michał Chlebowski.
Efektywność gier symulacyjnych została potwierdzona w licznych badaniach i praktyce.
Szerokie spektrum zastosowań świadczy o ich uniwersalności i skuteczności.
Badania efektywności: Efektywność tego typu szkoleń mierzy się standardowo, jak w przypadku innych kursów.
„Prowadzono badania wśród studentów MBA, które wykazały, że wiedza i umiejętności nabyte w grach symulacyjnych są trwalsze, choć studenci w testach wypadali gorzej.
„Gry symulacyjne to sprawdzona metoda rozwoju kompetencji menedżerskich, stosowana przez liderów światowego biznesu i organizacji.”
Pomiar Efektywności Szkoleń
Standardowe metody pomiaru efektywności szkoleń są stosowane również w przypadku gier symulacyjnych.
Ankiety, testy wiedzy i ocena zmian zachowań to typowe narzędzia.
Jednak, specyfika gier symulacyjnych wymaga również uwzględnienia innych aspektów, takich jak
zaangażowanie uczestników, poziom interakcji i zdolność do adaptacji w dynamicznym środowisku.
- KPI – Key Performance Indicators
- Kluczowe wskaźniki efektywności, wykorzystywane do pomiaru sukcesu działań. W kontekście szkoleń, KPI mogą obejmować wzrost satysfakcji uczestników, poprawę wyników pracy i wzrost kompetencji.
Rozwój Intuicji Menedżerskiej
Istota gier: Gry nie służą zdobywaniu wiedzy encyklopedycznej, lecz rozwijają intuicję i talent menedżerski.
A to właśnie intuicja jest kluczowa w praktyce zarządzania” – wyjaśnia prof. Witold T. Bielecki z Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego.
Rozwijanie intuicji, czyli zdolności do szybkiego i trafnego podejmowania decyzji w oparciu o doświadczenie i nieświadome procesy, jest kluczowym celem gier symulacyjnych.
Praktyczne umiejętności: Gry koncentrują się na praktycznych umiejętnościach i rozwijaniu kompetencji niezbędnych w realnym środowisku biznesowym.
Wiedza encyklopedyczna jest mniej istotna niż umiejętność zastosowania wiedzy w praktyce.
„Intuicja menedżerska to kluczowa kompetencja, rozwijana poprzez doświadczenie, a gry symulacyjne oferują cenne, skondensowane doświadczenie.”
Analiza Procesu Decyzyjnego
Analiza procesu decyzyjnego to ważny element podsumowania gier symulacyjnych.
Psycholog obserwujący uczestników ocenia nie tylko wyniki finansowe, ale również sposób podejmowania decyzji w zespole.
Czy decyzje podejmował autokratycznie lider, czy osiągano konsensus, czy konieczne było głosowanie – te aspekty są analizowane w podsumowaniu gry.
- Style podejmowania decyzji
- Różne podejścia do procesu decyzyjnego, np. autokratyczny, demokratyczny, konsultacyjny, konsensualny. Analiza stylów podejmowania decyzji w grach symulacyjnych dostarcza cennych informacji o dynamice zespołu.
Gra 'Od Kuchni’ i Złożoność Symulacji
Techniczna strona: Gry menedżerskie pod względem złożoności zbliżają się do symulatorów lotu.
„Im wyższy poziom decyzyjności menedżerów w codziennej pracy, tym bardziej skomplikowana musi być gra.
Menedżerowie podejmujący decyzje w oparciu o analizy sztabu specjalistów, potrzebują analogicznego wsparcia w grze. Dlatego gry często wspomagane są zaawansowanym oprogramowaniem komputerowym” – tłumaczy Piotr Gryko.
Wymagania projektowe: Stworzenie takiej gry wymaga zaangażowania interdyscyplinarnego zespołu ekspertów – ekonomistów, specjalistów od zarządzania, rachunkowości, finansów, programistów, grafików i psychologów.
Nowoczesna gra symulacyjna to złożony projekt, trwający od kilku do kilkunastu miesięcy.
- Interdyscyplinarność w projektowaniu gier
- Współpraca ekspertów z różnych dziedzin (ekonomia, psychologia, programowanie, grafika) w procesie tworzenia gier symulacyjnych. Interdyscyplinarność jest kluczowa dla stworzenia kompleksowej i realistycznej symulacji.
Analogia do Symulatorów Lotu
Porównanie do symulatorów lotu podkreśla poziom zaawansowania i złożoności gier menedżerskich.
Symulatory lotu służą szkoleniu pilotów w bezpiecznym środowisku, analogicznie gry symulacyjne umożliwiają menedżerom doskonalenie umiejętności bez ryzyka realnych strat.
„Symulatory lotu dla pilotów, gry symulacyjne dla menedżerów – obie te technologie służą rozwojowi kluczowych kompetencji w bezpiecznym, kontrolowanym środowisku.”
Proces Tworzenia Gry Symulacyjnej
Proces tworzenia gry symulacyjnej jest długotrwały i złożony.
Po fazie projektowania i stworzeniu wersji roboczej, następuje testowanie, które często trwa równie długo, co samo tworzenie.
„Gra musi być odporna na nietypowe decyzje uczestników” – opisuje prof. Witold T. Bielecki.
Testowanie i iteracyjne udoskonalanie są kluczowe dla zapewnienia jakości i funkcjonalności gry.
- Fazy tworzenia gry symulacyjnej:
- Faza projektowania i koncepcji.
- Stworzenie wersji roboczej.
- Testowanie i iteracyjne udoskonalanie.
- Wdrożenie i implementacja.
Krótka Historia Gier Symulacyjnych
| Nazwa gry | Autor/Twórca | Rok powstania | Znaczenie i kontekst | |
|---|---|---|---|---|
| Top Management Game | Andlinger |
Pierwsza gra o szerszym zastosowaniu i popularności. Zapoczątkowała erę gier symulacyjnych w zarządzaniu. |
||
| Business Management Game | Greene i Andlinger (dla McKinsey & Company) | brak danych |
Zaprojektowana na zamówienie prestiżowej firmy konsultingowej. Świadczy o rosnącym zainteresowaniu grami w świecie biznesu. |
|
| Top Management Decision Game (AMA) | Schreiber | brak danych |
Pierwsza gra symulacyjna wykorzystywana w programach nauczania biznesu na uczelniach USA, spopularyzowana przez American Management Association. Wpływ na edukację menedżerską. |
|
| Gry awaryjne, Krasnyj tkacz | brak danych |
Symulacyjne gry wykorzystywane w Związku Radzieckim. Dowód na globalne, choć różnorodne, zainteresowanie symulacjami. |
||
| *Źródło: „Symulacyjne gry decyzyjne jako narzędzie kształcenia menedżerów”, prof. Witold T. Bielecki.* | ||||
„Historia gier symulacyjnych pokazuje ich ewolucję od prostych narzędzi do zaawansowanych symulacji, odzwierciedlających złożoność współczesnego biznesu.”
Dodaj komentarz