Fundusze Private Equity: Jak Budują Wartość Firm?

Studium przypadku: STRATEGIA WZROSTU WARTOŚCI POLFY KUTNO SA

Polfa Kutno SA to
nowoczesna i dynamicznie rozwijająca się polska firma farmaceutyczna,
koncentrująca się na obiecujących preparatach aptecznych w kategoriach Rx (lekach na receptę) i OTC (sprzedawanych bez recepty).
Kluczowe segmenty rynku farmaceutycznego dla Polfy Kutno to leki:

Diabetologiczne: Leki wspomagające leczenie cukrzycy, regulujące poziom glukozy we krwi.
Gastrologiczne: Preparaty na dolegliwości układu pokarmowego, od zgagi po zespół jelita drażliwego.
Sercowo-naczyniowe: Środki wspierające pracę serca i układ krążenia, ważne w profilaktyce chorób serca.
Przeciwbólowe: Leki uśmierzające ból, od lekkich bólów głowy po silne bóle migrenowe.
Przeciw osteoporozie: Preparaty wzmacniające kości, kluczowe w zapobieganiu złamaniom u osób starszych.
Stosowane w schorzeniach centralnego układu nerwowego: Leki wpływające na funkcjonowanie mózgu i nerwów, wspomagające leczenie depresji, lęków i innych zaburzeń.
OTC: Leki OTC czyli sprzedawane bez recepty, dostępne dla szerokiego grona pacjentów w aptekach i drogeriach.

To efekt strategii wdrożonej przy wsparciu
Enterprise Investors.

W styczniu 1995 roku
PAEF oraz
Polish Private Equity Fund I i II, zarządzane przez
Enterprise Investors, nabyły od Skarbu Państwa w drodze oferty publicznej łącznie
450 763 akcje Polfy Kutno SA po cenie 24 zł za akcję.
Stanowiło to 25% kapitału akcyjnego spółki. Fundusze zobowiązano do wprowadzenia akcji Polfy Kutno na Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie.
Pod koniec 2004 roku IVAX Corporation zakupił od akcjonariuszy Polfy Kutno pakiet blisko 100% akcji spółki.

Restrukturyzacja operacyjna i finansowa

Fundusze Enterprise Investors (EI) w znacznym stopniu przyczyniły się do przeprowadzenia restrukturyzacji operacyjnej i finansowej Polfy Kutno, koncentrując się na specjalizacji produktów i poprawie rentowności.

W latach 1997–2003 restrukturyzacja polegała na orientacji na strategiczne, najbardziej rentowne sektory działalności, czyli produkcję leków dla ludzi (OTC i Rx).
Spółka zrezygnowała z działalności w pozostałych sektorach, takich jak:

produkcja dodatków do karmy dla zwierząt,
odżywek,
płynów infuzyjnych.

W latach 1996–1999 sprzedano oddziały wytwarzające te produkty.

Uwaga: Warto podkreślić, że restrukturyzacja nie była procesem łatwym. Wymagała odważnych decyzji i konsekwencji w działaniu.
Jednak, jak pokazała historia Polfy Kutno, przyniosła wymierne korzyści.

Stanisław Knaflewski, partner EI i przedstawiciel w Radzie Nadzorczej Polfy w okresie inwestycji EI, wspominał, że w 1995 roku Polfa Kutno była
zacofaną technologicznie wytwórnią różnorodnych produktów, gdzie leki dla ludzi stanowiły jedynie 25% sprzedaży.
EI przekonało Polfę do zmiany modelu biznesowego z czysto produkcyjnego na ukierunkowany na sprzedaż i pozyskiwanie klienta.

Inwestycje w sprzedaż i marketing

Zatrudnienie w działach sprzedaży i marketingu wzrosło. Prawie 40% pracowników (226 osób) zaangażowano w sprzedaż i marketing produktów firmy.
W 1995 roku tylko 6 osób spośród 1400 pracowników realizowało te zadania.
Jak podkreślał Stanisław Knaflewski, Polfa Kutno była wcześniej postrzegana jako „produkcyjne ramię polskiego Ministerstwa Zdrowia”.

Plan opcji menedżerskich i nowe zarządzanie

EI, jako pierwszy fundusz
private equity w Polsce, wprowadził plan opcji menedżerskich na GPW, aby przyciągnąć i zatrzymać wybitnych menedżerów w Polfie Kutno SA.

Nowy prezes zarządu, Janusz R. Guy, zaproponowany przez EI w listopadzie 2000 roku, wniósł do firmy doświadczenie zdobyte w czołowych międzynarodowych przedsiębiorstwach z branży dóbr szybko zbywalnych (FMCG).

Inwestycje w nowoczesną produkcję

Dzięki inwestycjom w łącznej wysokości 180 mln zł (od 1994 roku), przeznaczonym głównie na budowę nowego zakładu produkcyjnego, Polfa Kutno uzyskała certyfikat
Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP).
Potwierdzał on zgodność z zaleceniami Światowej Organizacji Handlu, respektowanymi przez większość krajów europejskich.

Poprawa kondycji finansowej

W wyniku restrukturyzacji i inwestycji nastąpiła trwała poprawa kondycji finansowej spółki.

Kluczowe wskaźniki finansowe Polfy Kutno (lata 1998-2003)
Wskaźnik		Dynamika (CAGR)
Przychody	Średnioroczny wzrost	107%
Przychody	Łączny wzrost	Ponad 200%^*
Zysk operacyjny	Średnioroczny wzrost	126%
Zysk operacyjny	Łączny wzrost	Prawie 300%^**
Wskaźnik rentowności netto		Wzrost z 7,9% do 12,4%
ROE		Wzrost z 9,6% do 18,0%
^* Dokładne dane procentowe mogą się różnić w zależności od metody obliczeń. ^** Podobnie jak wyżej, dokładna wartość zależy od metody. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Enterprise Investors

Tabela 1: Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Enterprise Investors

W latach 1998–2003 dynamika przychodów rosła średnio o 107% rocznie (CAGR). Dynamika wzrostu zysku operacyjnego w tym okresie wynosiła 126% (CAGR).
Wskaźnik rentowności netto wzrósł z 7,9% do 12,4%, a ROE z 9,6% do 18,0%.

Polfa Kutno generowała wysoki poziom przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej, co umożliwiało realizację dużego programu inwestycyjnego w celu unowocześnienia zakładów produkcyjnych, zakupu licencji na produkcję nowych leków oraz nabywania akcji w celu ich umorzenia. Te działania znacząco wpłynęły na wzrost wartości rynkowej spółki.

Rywalizacja o Polfę Kutno i wyjście z inwestycji

Rok 2003 był najlepszy w historii notowań akcji Polfy na GPW, co okazało się korzystne dla funduszy EI przy wyjściu z inwestycji. Sprzedaż akcji w transakcjach pozagiełdowych nastąpiła po 235 zł za akcję.

„Inwestycja w Polfę Kutno to przykład modelowego podejścia private equity do budowania wartości firmy. Poprzez strategiczną restrukturyzację, inwestycje w innowacje i profesjonalne zarządzanie, przekształciliśmy lokalnego producenta w dynamicznie rozwijającą się spółkę o międzynarodowym potencjale.”

— Stanisław Knaflewski, Partner Enterprise Investors

Dochód EI z inwestycji w spółkę wyniósł 261 220 703 zł (61 648 770 USD). Łączne wpływy EI przekroczyły 5,4 razy kwotę zakupu akcji Polfy Kutno (w USD). Stopa zwrotu (IRR) z ośmioletniej inwestycji (w USD) wyniosła 22,75%.

Rywalizacja pomiędzy Ivax Corporation a Recordati sprawiła, że Polfa Kutno stała się atrakcyjnym celem przejęcia dla inwestorów zagranicznych. Była to jedyna na polskim rynku zrestrukturyzowana firma o dobrej kondycji i perspektywach rozwoju, gotowa do przejęcia.
W kwietniu 2004 roku rozpoczęła się walka pomiędzy IVAX Corporation z USA i Recordati Industria Chimica a Farmaceutici SpA z Włoch.
Rywalizacja tych dwóch konkurentów istotnie podniosła wartość spółki w krótkim czasie. Na koniec 2003 roku kurs akcji wynosił 222 zł, a 30 czerwca 2004 roku cena akcji osiągnęła 325 zł.

Kluczowe czynniki sukcesu funduszy Private Equity

Restrukturyzacja operacyjna:
- Koncentracja na podstawowej działalności i strategicznych segmentach rynku.
- Poprawa efektywności operacyjnej poprzez optymalizację procesów.
- Wdrażanie nowoczesnych technologii i standardów zarządzania, np. GMP.
Inwestycje kapitałowe:
- Finansowanie rozwoju organicznego poprzez rozbudowę zakładów i zakup licencji.
- Wsparcie akwizycji strategicznych w celu zwiększenia udziału w rynku.
- Inwestycje w marketing i sprzedaż w celu budowania silnej marki i bazy klientów.
Profesjonalne zarządzanie:
- Wprowadzenie planów opcji menedżerskich w celu motywowania kluczowych menedżerów.
- Rekrutacja doświadczonych menedżerów z sektora FMCG i innych branż.
- Aktywne zaangażowanie funduszu private equity w nadzór korporacyjny i strategiczne decyzje.
Umiejętne wyjście z inwestycji:
- Wykorzystanie sprzyjającej koniunktury rynkowej i zainteresowania inwestorów strategicznych.
- Przeprowadzenie transakcji sprzedaży akcji po atrakcyjnej cenie, maksymalizującej zwrot z inwestycji (IRR).
- Zbudowanie wartości firmy gotowej do przejęcia przez większego gracza branżowego.

Te elementy, synergicznie zastosowane, stanowią o sile i skuteczności modelu private equity w budowaniu trwałej wartości przedsiębiorstw.

Private Equity – Definicja

Private equity to (jak sama nazwa wskazuje) kapitał prywatny, inwestowany w przedsiębiorstwa, które nie są notowane na giełdzie papierów wartościowych.

Charakter inwestycji

Kapitał (własny lub obcy) o charakterze średnio- i długoterminowym. Inwestycje te są zazwyczaj mniej płynne niż inwestycje giełdowe.

Inwestorzy

Inwestorami są fundusze private equity, które gromadzą kapitał od inwestorów instytucjonalnych i indywidualnych. W skład private equity wchodzą m.in.:

Venture capital – kapitał ryzyka inwestowany w start-upy i młode firmy o wysokim potencjale wzrostu.
Kapitał na wykupy menedżerskie (ang. Management Buyout – MBO) – finansowanie przejęcia firmy przez jej menedżment.
Kapitał wzrostu (ang. Growth Equity) – inwestycje w rozwój dojrzałych przedsiębiorstw.

Oczekiwana stopa zwrotu

Średnioroczna oczekiwana stopa zwrotu (IRR) dla private equity to 25-30%, a dla venture capital 40-50%.
Te wysokie stopy zwrotu rekompensują ryzyko i długoterminowy charakter inwestycji.

Autor: Dr Marek Panfil, Katedra Small Businessu SGH

Czym są fundusze Private Equity?

Private Equity, czyli kapitał prywatny, to inwestycje w przedsiębiorstwa, które nie są notowane na giełdzie papierów wartościowych. Jest to kapitał średnio- i długoterminowy, zazwyczaj mniej płynny niż inwestycje giełdowe.

Jak fundusze Private Equity budują wartość firm?

Fundusze Private Equity budują wartość firm poprzez restrukturyzację operacyjną, inwestycje kapitałowe, profesjonalne zarządzanie oraz umiejętne wyjście z inwestycji. Kluczowe czynniki sukcesu to koncentracja na strategicznych segmentach rynku, poprawa efektywności operacyjnej, inwestycje w rozwój i marketing, motywowanie menedżerów oraz strategiczne decyzje dotyczące sprzedaży firmy.

Jakie strategie restrukturyzacyjne stosują fundusze Private Equity?

Strategie restrukturyzacyjne funduszy Private Equity obejmują koncentrację na podstawowej działalności, poprawę efektywności operacyjnej poprzez optymalizację procesów, wdrażanie nowoczesnych technologii i standardów zarządzania, takich jak Dobra Praktyka Wytwarzania (GMP).

W jakie rodzaje inwestycji kapitałowych angażują się fundusze Private Equity?

Fundusze Private Equity inwestują w rozwój organiczny poprzez rozbudowę zakładów i zakup licencji, wspierają akwizycje strategiczne w celu zwiększenia udziału w rynku oraz inwestują w marketing i sprzedaż w celu budowania silnej marki i bazy klientów.

Jaką rolę odgrywa zarządzanie w strategii funduszy Private Equity?

Profesjonalne zarządzanie jest kluczowe. Fundusze Private Equity wprowadzają plany opcji menedżerskich, rekrutują doświadczonych menedżerów z różnych branż i aktywnie angażują się w nadzór korporacyjny oraz strategiczne decyzje, aby zapewnić efektywne kierowanie firmą.

Na czym polega umiejętne wyjście z inwestycji przez fundusz Private Equity?

Umiejętne wyjście z inwestycji polega na wykorzystaniu sprzyjającej koniunktury rynkowej i zainteresowania inwestorów strategicznych. Fundusze Private Equity dążą do przeprowadzenia transakcji sprzedaży akcji po atrakcyjnej cenie, maksymalizując zwrot z inwestycji i budując wartość firmy gotowej do przejęcia.

Czym jest studium przypadku Polfy Kutno SA w kontekście Private Equity?

Studium przypadku Polfy Kutno SA ilustruje, jak fundusz Private Equity Enterprise Investors (EI) zbudował wartość firmy poprzez restrukturyzację operacyjną i finansową, inwestycje w sprzedaż i nowoczesną produkcję, wprowadzenie planu opcji menedżerskich oraz poprawę kondycji finansowej, co doprowadziło do atrakcyjnego wyjścia z inwestycji.

Kim jest Enterprise Investors?

Enterprise Investors (EI) to fundusz Private Equity, który zainwestował w Polfę Kutno SA. Fundusze zarządzane przez EI nabyły akcje Polfy Kutno w 1995 roku i przyczyniły się do jej restrukturyzacji i rozwoju, a następnie sprzedały akcje w 2004 roku z znacznym zyskiem.

Jakie są rodzaje funduszy Private Equity?

W skład Private Equity wchodzą między innymi Venture Capital (kapitał ryzyka inwestowany w start-upy), kapitał na wykupy menedżerskie (MBO) oraz kapitał wzrostu (Growth Equity) – inwestycje w rozwój dojrzałych przedsiębiorstw.

Jakich stóp zwrotu można oczekiwać od inwestycji Private Equity?

Średnioroczna oczekiwana stopa zwrotu (IRR) dla Private Equity to 25-30%, a dla Venture Capital 40-50%. Te wysokie stopy zwrotu rekompensują ryzyko i długoterminowy charakter tych inwestycji.