Paweł Motyl: Jak nie zgubić się w labiryncie decyzyjnym – CXO.pl

Metafory w procesie decyzyjnym – czarne łabędzie i syndrom indyka

Źródło: Artykuł Danuty Sass dla CXO.pl

Paweł Motyl, ceniony ekspert w dziedzinie przywództwa i autor książki „Labirynt. Sztuka podejmowania decyzji”, podkreśla, że w dzisiejszym,
dynamicznie zmieniającym się świecie, menedżerowie stoją przed wyzwaniem doskonalenia
umiejętności wielowymiarowego spojrzenia na problemy.
(Data publikacji: 23.04.2015)

Zapytany o ornitologiczne metafory, takie jak „czarne łabędzie” i „syndrom indyka”, PM wyjaśnia ich genezę i znaczenie w kontekście procesów decyzyjnych.

Uwaga: Metafory te, choć pozornie proste, niosą ze sobą
głębokie implikacje dla zrozumienia
ryzyka i niepewności w biznesie.

Metafory decyzyjne w ujęciu Pawła Motyla
Metafora Pochodzenie Znaczenie
Czarny Łabędź Nassim Nicholas Taleb, książka „Czarny łabędź” Nieprzewidywalne i zaskakujące zdarzenie, które podważa dotychczasowe założenia.
Syndrom Indyka David Hume, XVIII wiek Błoga nieświadomość zagrożeń wynikająca z ekstrapolowania pozytywnych trendów. Uśpienie czujności w obliczu sukcesu.
Tabela 1: Źródło: Opracowanie własne na podstawie wypowiedzi P. Motyla

Historia czarnego łabędzia jest zresztą autentyczna: ornitolodzy przez lata wierzyli, że łabędzie są wyłącznie białe, prowadząc liczne badania, aby to udowodnić. Zmieniło się to, gdy w Australii zaobserwowano łabędzia czarnego jak smoła. Dla ornitologów było to szokujące odkrycie, całkowite zaskoczenie, które podważyło dotychczasowe ustalenia.”

Paweł Motyl, Ekspert ds. przywództwa

Rewolucja informacyjna i natłok danych

W kontekście lawinowo rosnącej ilości informacji, Paweł Motyl zwraca uwagę na rewolucję informacyjną.
Od kilkunastu lat jesteśmy bombardowani niespotykaną dotąd ilością danych.

Przykład: Czytelnicy portali branżowych, takich jak CXO.pl, sami generują treści,
współtworząc tę rewolucję.
Ironia losu polega na tym, że w tym natłoku informacji coraz trudniej jest wyłowić istotny sygnał z szumu informacyjnego.

Ważne: Bombardowanie komunikatami może prowadzić do przeoczenia kluczowych elementów, co z kolei zwiększa ryzyko zaskoczeń, czyli „czarnych łabędzi”.

Rewolucja Informacyjna
Gwałtowny wzrost dostępności danych i informacji, charakteryzujący się wykładniczym wzrostem ilości generowanych treści.
Skutkiem jest trudność w selekcji istotnych sygnałów z szumu informacyjnego.

Żyjemy w świecie, w którym takich niespodzianek, „czarnych łabędzi”, będzie coraz więcej.

Paweł Motyl, podczas wywiadu dla CXO.pl

Pułapki tradycyjnych metod analizy

Paweł Motyl ostrzega, że pułapka nie tkwi w bezużyteczności tradycyjnych metod zarządzania ryzykiem, lecz w ich
bezkrytycznym stosowaniu w obliczu „czarnych łabędzi”.

Definicja: „Czarny łabędź” to zdarzenie, które z definicji podważa skuteczność dotychczasowych strategii.
Jest to coś, czego nie uwzględniliśmy w planach, czego nie przewidzieliśmy w scenariuszach.

Konsekwencja: Bezrefleksyjne trzymanie się starych metod może być zwodnicze.
„Czarne łabędzie” są niebezpieczne dla decydentów przekonanych o niezawodności dotychczasowych rozwiązań.

Ocena metod analizy w kontekście „Czarnych Łabędzi”
Metody Tradycyjne Skuteczność w standardowych warunkach Skuteczność wobec „Czarnych Łabędzi”
Zarządzanie Ryzykiem Wysoka Niska (przy bezkrytycznym stosowaniu)
Tabela 2: Źródło: Analiza na podstawie wypowiedzi Pawła Motyla

„Czarne łabędzie” są śmiertelnie niebezpieczne dla decydentów przekonanych o niezawodności dotychczasowych rozwiązań.

Paweł Motyl, Ekspert ds. podejmowania decyzji

Syndrom indyka – historia Nokii

Pytany o to, jak uniknąć „pułapki indyka”, Paweł Motyl odwołuje się do historii
Nokii, lidera rynku telefonów komórkowych z 2007 roku, który stał się ofiarą tego mechanizmu.

Wyjaśnienie: „Syndrom indyka” ilustruje mechanizmy naszego myślenia – tendencję do ekstrapolowania trendów, zwłaszcza pozytywnych.
Zakładamy, że pomyślność będzie trwać wiecznie, co osłabia czujność.

Paradoks: Im lepiej nam idzie, tym większe zagrożenie, ponieważ rośnie przywiązanie do dotychczasowego sposobu działania i maleje chęć do weryfikacji i adaptacji.
Sukces uśypia czujność.

Syndrom Indyka
Mechanizm myślenia polegający na ekstrapolowaniu pozytywnych trendów, prowadzący do samozadowolenia i braku gotowości do zmian.
Przykładem jest historia firmy Nokia.

Nokia, lider rynku telefonów komórkowych w 2007 roku, padła ofiarą tego mechanizmu. Uwierzywszy w swoją potęgę, zignorowała innowacje, takie jak ekrany dotykowe, system Android i konkurencję Apple, polegając na przestarzałym Symbianie.

Paweł Motyl, Analizując upadek Nokii

Kaizen w podejmowaniu decyzji

Kluczem do unikania pułapek decyzyjnych jest ciągłe doskonalenie, czyli Kaizen.
Początkowo związane z optymalizacją materiałów, Kaizen rozszerzyło się na procesy i zarządzanie.

Definicja: Kaizen to przede wszystkim filozofia ciągłego doskonalenia, kwestionowania status quo.
W kontekście decyzji ma dwa wymiary.

Wymiar 1: Ciągłe doskonalenie procesów decyzyjnych. Decyzja to proces, a nie jednorazowe zdarzenie.
Należy zadawać pytania: co można zrobić lepiej? Jak uzyskać lepsze informacje?

Wymiar 2: Fundament RCA. Metoda 5Why prowadzi do głębokiej analizy błędów.
Unikać należy szukania winnych i ignorowania porażek.

  1. Wymiar pierwszy Kaizen: Doskonalenie procesów decyzyjnych
    • Lepsze informacje
    • Efektywniejsza analiza
    • Różne perspektywy
    • Usprawniony proces
    • Lepsze zarządzanie ryzykiem
    • Tworzenie scenariuszy
  2. Wymiar drugi Kaizen: Fundament Analizy Przyczyn Źródłowych (RCA)
    • Metoda 5Why
    • Głęboka analiza błędów
    • Usuwanie przyczyn, nie objawów
Lista 1: Wymiary Kaizen w podejmowaniu decyzji

Kaizen w podejmowaniu decyzji ma dwa wymiary. Pierwszy to ciągłe doskonalenie samych procesów decyzyjnych. Drugi wymiar to fundament RCA, kluczowego narzędzia doskonalenia decyzji.

Paweł Motyl, O filozofii Kaizen

Metoda 5Why i analiza RCA

W kontekście Kaizen, Paweł Motyl podkreśla znaczenie metody 5Why, stanowiącej fundament RCA.

Cel metody: Metoda 5Why prowadzi do głębokiej analizy błędów i usuwania prawdziwych przyczyn problemów, a nie tylko ich objawów.

Błędy w podejściu: Często spotykane błędy to szukanie winnych i karanie ich, lub ignorowanie porażki w imię „pozytywnego myślenia”.
Oba podejścianieskuteczne w długoterminowym doskonaleniu.

Porównanie błędnych podejść do porażek
Podejście błędne Opis Skuteczność
Szukanie winnych Karanie osób za błędy, bez analizy systemowych przyczyn. Niska – nie rozwiązuje problemu źródłowego.
„Pozytywne myślenie” Ignorowanie porażek, brak analizy przyczyn przegranej. Niska – brak nauki na błędach.
Tabela 3: Źródło: Opracowanie na podstawie wypowiedzi P. Motyla

Potrzebna jest dogłębna analiza i zrozumienie przyczyn błędnej decyzji. Drugie podejście to „pozytywne myślenie” – ignorowanie porażki, skupienie się na przyszłości bez analizy przyczyn przegranej. Głęboka analiza, będąca esencją Kaizen, ma ogromny potencjał doskonalenia.

Paweł Motyl, O analizie porażek

Metody podejmowania decyzji i rola psychologii

Proces decyzyjny jest dziedziną interdyscyplinarną, łączącą wiele obszarów – od statystyki i ekonometrii, po psychologię i neurologię.

Czynnik ludzki: Człowiek bywa najsłabszym ogniwem w łańcuchu decyzyjnym.
Metody doskonalenia koncentrują się na eliminowaniu emocji i zabezpieczeniach.

Obszary wsparcia: Wsparcie stanowią procedury, zarządzanie ryzykiem, analityka biznesowa, inteligencja emocjonalna i wiedza z zakresu socjologii i neurologii.

Proces Decyzyjny
Dziedzina interdyscyplinarna integrująca aspekty
proceduralne,
analityczne,
psychologiczne i
zarządcze.
Celem jest minimalizacja wpływu czynnika ludzkiego i maksymalizacja obiektywizmu.

Proces decyzyjny to interdyscyplinarna dziedzina, łącząca procesy, procedury, zarządzanie ryzykiem, statystykę, ekonometrię, analitykę biznesową z psychologią społeczną, socjologią, inteligencją emocjonalną i neurologią.

Paweł Motyl, O interdyscyplinarności decyzji

Podejmowanie decyzji w polskich firmach

Paweł Motyl zauważa, że w polskich firmach rzadko spotyka się systematyczne podejście do podejmowania decyzji, porównywalne z innymi obszarami zarządzania.

Przyczyna: Często wychodzimy z założenia, że decyzje to domena indywidualnych decydentów i wierzymy w ich kompetencje.
Niestety, to nie zawsze wystarcza w złożonym środowisku biznesowym.

Potrzeba zmian: Systematyzacja procesów decyzyjnych staje się kluczowa, aby zwiększyć efektywność i minimalizować ryzyko błędów.

Poziom systematyzacji procesów decyzyjnych w firmach
Obszar Zarządzania Systematyzacja procesów
Finanse Wysoka
Marketing ŚredniaWysoka
IT Wysoka
Podejmowanie Decyzji NiskaŚrednia
Tabela 4: Ocena systematyzacji procesów w różnych obszarach. Źródło: Obserwacje P. Motyla

Zaskakująco rzadko spotykam się z systematycznym i konsekwentnym podejściem do podejmowania decyzji, porównywalnym do zarządzania finansami, marketingiem czy IT. Często wychodzimy z założenia, że to domena indywidualnych decydentów – wierzymy w kompetencje ludzi i ich trafne decyzje. Niestety, to nie zawsze wystarcza.

Paweł Motyl, O polskim podejściu do decyzji

Pułapka charyzmatycznego przywództwa

Pułapka autorytetu, czyli charyzmatycznego przywództwa, stanowi istotne zagrożenie, szczególnie w kontekście trendów z lat 90.

Definicja charyzmy: Charyzma, w złośliwej definicji, skłania ludzi do robienia rzeczy, których nie zrobiliby po racjonalnym namyśle.
Okazało się to niebezpieczne.

Negatywne skutki: Charyzma wyłącza krytyczne myślenie, analizę, weryfikację, dyskusję.
Wszyscy bezkrytycznie podążają za liderem, co może prowadzić do błędnych decyzji.

Charyzmatyczne Przywództwo
Styl przywództwa oparty na silnej osobowości i zdolności do inspirowania innych.
Pułapką jest ryzyko wyłączenia krytycznego myślenia w zespole.

Okazało się to niebezpieczne: charyzma wyłącza krytyczne myślenie, analizę, weryfikację, dyskusję. Wszyscy bezkrytycznie podążają za liderem.

Paweł Motyl, O pułapkach charyzmy

Zagrożenia i korzyści charyzmy w biznesie

Paweł Motyl podkreśla, że charyzmatyczny lider stanowi zagrożenie, jeśli podejmie błędną decyzję, gdyż sprzeciw jest rzadki.

Rola różnorodności: W zmiennym świecie kluczowa jest umiejętność wielowymiarowego spojrzenia na problem.
Potrzebujemy ludzi, którzy widzą rzeczywistość inaczej i wspierają szersze zrozumienie.

Wartość zespołu: Różnorodność zespołu wspierającego decydenta jest niezwykle cenna.
Zespoły zróżnicowanebardziej odporne na pułapki decyzyjne.

Zagrożenia i korzyści charyzmatycznego przywództwa
Aspekt Opis
Zagrożenia Brak sprzeciwu wobec błędnych decyzji Ryzyko podążania za liderem bez krytycznej analizy.
Wyłączenie krytycznego myślenia Charyzma może tłumić różnorodność opinii i dyskusję.
Korzyści (Potencjalne) Inspiracja i motywacja zespołu Charyzma może mobilizować zespół do działania.
Szybkość podejmowania decyzji W pewnych sytuacjach charyzmatyczny lider może działać szybko.
Tabela 5: Analiza charyzmy w przywództwie. Źródło: Na podstawie wypowiedzi P. Motyla

Jeśli firma ma charyzmatycznego lidera, należy modlić się, by się nie pomylił. Błędna decyzja charyzmatyka rzadko spotyka się ze sprzeciwem. W zmiennym świecie, pełnym informacji i „czarnych łabędzi”, kluczowa staje się umiejętność wielowymiarowego spojrzenia na problem. Potrzebujemy ludzi, którzy widzą rzeczywistość inaczej i pomagają szerzej zrozumieć problem. Różnorodność zespołu wspierającego decydenta jest niezwykle cenna.

Paweł Motyl, O potrzebie różnorodności w zespołach

Tryb badawczy w podejmowaniu decyzji

Decyzje podejmujemy w trzech trybach: rutynowym, potwierdzającym i badawczym.
Rutyna to większość decyzji powtarzalnych, podejmowanych automatycznie.

Tryby świadome: Tryby świadome to potwierdzający i badawczy.
Różnią się one podejściem do problemu i procesu decyzyjnego.

Tryb badawczy: Tryb badawczy charakteryzuje brak założeń na starcie i dążenie do pełnego zrozumienia problemu.

Tryb Badawczy
Jeden z trzech trybów podejmowania decyzji, charakteryzujący się brakiem wstępnych założeń i dążeniem do wszechstronnej analizy problemu przed podjęciem decyzji.
Jest czasochłonny, ale kluczowy w przypadku „czarnych łabędzi”.

Decyzje podejmujemy w trzech trybach: rutynowym (automatycznym), potwierdzającym i badawczym. Rutyna to większość powtarzalnych decyzji, podejmowanych nieświadomie. Tryby świadome to potwierdzający i badawczy.

Paweł Motyl, O trybach podejmowania decyzji

Tryb potwierdzający i badawczy w praktyce

Tryb potwierdzający polega na wyborze rozwiązania opartego na intuicji i szukaniu potwierdzeń jego słuszności.
Tryb badawczy to jego przeciwieństwo.

Porównanie trybów: Tryb badawczy jest czasochłonny, dlatego w biznesie dominuje tryb potwierdzający.
Jednak w przypadku „czarnego łabędzia”, tryb badawczy jest kluczowy.

Wartość trybu badawczego: Tryb badawczy to narzędzie budowania kultury organizacyjnej, angażujące pracowników i wzmacniające ich poczucie podmiotowości.

Porównanie trybów podejmowania decyzji
Tryb Charakterystyka Zalety Wady Zastosowanie
Potwierdzający Wybór rozwiązania intuicyjnie, poszukiwanie potwierdzeń. Szybkość działania. Ryzyko potwierdzenia błędnego założenia. Decyzje rutynowe, pod presją czasu.
Badawczy Dogłębna analiza problemu, brak wstępnych założeń. Wysoka jakość decyzji, minimalizacja ryzyka. Czasochłonność. Decyzje strategiczne, w sytuacjach „czarnych łabędzi”.
Tabela 6: Źródło: Opracowanie na podstawie charakterystyki trybów podanej przez P. Motyla

Presja czasu sprzyja szybszym decyzjom, opartym na intuicji. Jednak doświadczenie pokazywało, że warto poświęcić czas na tryb badawczy, zasięgnąć opinii i podjąć lepszą decyzję.

Paweł Motyl, O praktycznym zastosowaniu trybów

Płeć a podejmowanie decyzji w IT

W kontekście zmaskulinizowanej branży IT, Paweł Motyl odnosi się do kwestii płci a podejmowania decyzji.

Wyniki badań: Badania wskazują na niewielkie różnice w podejmowaniu decyzji przez kobiety i mężczyzn.
Większe znaczenie mają różnice kulturowe i wychowanie.

Czynniki kulturowe: Społeczności hierarchiczne, kolektywistyczne i indywidualistyczne różnią się w podejściu do decyzji.
Podobnie, społeczności zorientowane na krótki i długi termin.

Płeć w Podejmowaniu Decyzji
Badania sugerują, że różnice płciowe mają mniejsze znaczenie niż czynniki kulturowe i wychowanie w kontekście procesów decyzyjnych.
Kultura determinuje podejście w większym stopniu niż płeć.

Zaskakujące, ale badania wskazują na niewielkie różnice w podejmowaniu decyzji przez kobiety i mężczyzn. Większe znaczenie mają różnice kulturowe i wychowanie.

Paweł Motyl, O badaniach nad płcią i decyzjami

Integracja IT z biznesem i marketingiem

Paweł Motyl zauważa pozytywny trend integracji IT z biznesem i marketingiem.

Kluczowe „opomiarowanie”: W kontekście decyzji, kluczowe jest „opomiarowanie” obszarów organizacji.
Finanse, sprzedaż i IT są łatwiejsze do zmierzenia niż HR czy marketing.

Konwergencja systemów: Obserwujemy konwergencję systemów mierzalnych i niemierzalnych. HR i marketing dążą do KPI, finanse i IT wchodzą w obszar psychologii.

Integracja IT-Biznes-Marketing
Proces łączenia działów IT, biznesowych i marketingowych, prowadzący do holistycznego i mierzalnego podejścia do zarządzania organizacją.
Kluczowym elementem jest „opomiarowanie” obszarów dotychczas trudnych do zmierzenia.

To pozytywny trend, działający w obie strony – biznes integruje się z funkcjami wsparcia. W kontekście decyzji kluczowe jest „opomiarowanie” obszarów organizacji.

Paweł Motyl, O integracji obszarów w firmach

Pułapki decyzyjne – poziom indywidualny, zespołowy i organizacyjny

Paweł Motyl wyróżnia pułapki decyzyjne na trzech poziomach: indywidualnym, zespołowym i kultury organizacyjnej.

Poziom indywidualny: Syndrom indyka – przywiązanie do sprawdzonych metod, stających się pułapką w obliczu „czarnych łabędzi”.

Poziom zespołowy: Skonformizowany zespół – tłumienie różnorodności opinii i krytycznego myślenia.

Poziom organizacji: Kultura organizacyjna utrudniająca dzielenie się obawami i odmiennymi poglądami, jak w NASA.

Pułapki decyzyjne na różnych poziomach
Poziom Pułapka Decyzyjna Opis Przykład
Indywidualny Syndrom Indyka Przywiązanie do starych metod, brak adaptacji. Nokia i Symbian.
Zespołowy Konformizm Zespołowy Tłumienie krytyki, brak różnorodności opinii.
Organizacyjny Kultura Zamknięta na Krytykę Brak otwartej komunikacji, ukrywanie obaw. NASA i katastrofy Challengera i Columbii.
Tabela 7: Źródło: Klasyfikacja pułapek decyzyjnych wg P. Motyla

Pułapki pojawiają się na trzech poziomach: indywidualnym, zespołowym i kultury organizacyjnej. Na poziomie indywidualnym – syndrom indyka, czyli przywiązanie do sprawdzonych metod, które w obliczu „czarnego łabędzia” stają się pułapką. Na poziomie zespołu – skonformizowany zespół, tłumiący różnorodność opinii i krytyczne myślenie. Na poziomie organizacji – kultura, która utrudnia dzielenie się obawami i wyrażanie odmiennych poglądów, jak w NASA, gdzie kultura organizacyjna przyczyniła się do tragedii Challengera i Columbii.

Paweł Motyl, O poziomach pułapek decyzyjnych

Jak radzić sobie z pułapkami decyzyjnymi?

Paweł Motyl przedstawia metody radzenia sobie z pułapkami decyzyjnymi na każdym poziomie.

Poziom indywidualny: Analiza RCA, rachunek sumienia, autorefleksja nad błędami i wyciąganie wniosków.
Kluczowe jest uczenie się na błędach.

Poziom zespołowy: Tworzenie zróżnicowanych zespołów, otwartych na dyskusję i krytykę.
Przykładem jest EXCOMM Johna Fitzgeralda Kennedy’ego.

Poziom organizacji: Rozproszone przywództwo, otwarta komunikacja, kultura nastawiona na doskonalenie i wyciąganie wniosków.
Nie bójmy się ludzi o odmiennych poglądach.

  1. Poziom Indywidualny
    • Analiza RCA
    • Rachunek sumienia
    • Autorefleksja
    • Uczenie się na błędach
  2. Poziom Zespołowy
    • Zróżnicowane zespoły
    • Otwartość na dyskusję
    • Otwartość na krytykę
    • Przykład EXCOMM Kennedy’ego
  3. Poziom Organizacyjny
    • Rozproszone przywództwo
    • Otwarta komunikacja
    • Kultura doskonalenia
    • Wyciąganie wniosków
    • Akceptacja odmiennych poglądów
Lista 2: Metody radzenia sobie z pułapkami decyzyjnymi na różnych poziomach

Na poziomie indywidualnym – analiza RCA, rachunek sumienia, autorefleksja nad błędach i wyciąganie wniosków. Uczenie się na błędach to klucz. Na poziomie zespołu – tworzenie zróżnicowanych zespołów, otwartych na dyskusję i krytykę. Na poziomie organizacyjnym – rozproszone przywództwo, otwarta komunikacja, kultura nastawiona na doskonalenie i wyciąganie wniosków. Nie bójmy się w firmie ludzi o odmiennych poglądach – mogą okazać się cennymi sprzymierzeńcami w podejmowaniu trafnych decyzji.

Paweł Motyl, O sposobach radzenia sobie z pułapkami

Rola „adwokata diabła”

Paweł Motyl podkreśla, że rola „adwokata diabła” jest wciąż niedoceniana.

Charakterystyka: „Adwokat diabła” to osoba skłonna do kwestionowania i krytyki, uruchamiająca tryb badawczy.
Często odbierani są jako krytykanci.

Prawdziwa wartość: W rzeczywistości, „adwokaci diabła” pomagają uniknąć błędów, mimo że spowalniają tempo.
Ich rola jest kluczowa w procesie decyzyjnym.

Adwokat Diabła
Osoba w zespole, której zadaniem jest kwestionowanie założeń i krytyczna ocena propozycji, w celu minimalizacji ryzyka błędnych decyzji.
Niezbędny element efektywnego procesu decyzyjnego.

„Adwokat diabła” to osoba z natury skłonna do kwestionowania i krytyki, uruchamiająca tryb badawczy. Często odbieramy ich jako ponurych krytykantów, spowalniających tempo, podczas gdy w rzeczywistości pomagają nam uniknąć błędów.

Paweł Motyl, O roli „adwokata diabła”

„Decyzyjny pijak” i Big Data

Pojęcie „decyzyjny pijak”, ukute przez Marka Twaina, odnosi się do osoby, która korzysta ze statystyki wybiórczo, dla potwierdzenia swoich tez.

Big Data w kontekście: Big Data często sprowadzamy do wsparcia konkretnych decyzji, zamiast wykorzystać jej strategiczny potencjał.

Strategiczny potencjał Big Data: Big Data powinna wpływać na strategię organizacji, ujawniając trendy i mechanizmy niedostrzegalne na pierwszy rzut oka.
Rosnąca rola CIO w tym kontekście.

Wykorzystanie Big Data – podejścia
Podejście Opis Poziom wykorzystania potencjału Big Data
„Decyzyjny Pijak” Wybiórcze korzystanie z danych, potwierdzanie tez. Niski – ograniczony do bieżących decyzji.
Strategiczne Wykorzystanie Big Data Analiza trendów, wpływ na strategię organizacji. Wysoki – pełne wykorzystanie potencjału danych.
Tabela 8: Źródło: Analiza wykorzystania Big Data na podstawie wypowiedzi P. Motyla

Mam wrażenie, że Big Data często sprowadzamy do wsparcia konkretnych decyzji, zamiast wykorzystać jej strategiczny potencjał. Big Data powinna wpływać na strategię organizacji, ujawniając trendy i mechanizmy niedostrzegalne na pierwszy rzut oka. W tym kontekście rośnie strategiczna rola CIO – współtworzenie strategii biznesowych poprzez dostarczanie danych i trendów, które pozwalają lepiej rozumieć rzeczywistość.

Paweł Motyl, O strategicznym potencjale Big Data

Góry jako poligon doświadczalny w podejmowaniu decyzji

Góry, pasja Pawła Motyla, stanowią poligon doświadczalny w podejmowaniu decyzji, gdzie konsekwencje błędów są znacznie poważniejsze.

Mechanizmy decyzyjne: Mechanizmy decyzyjne w górach są podobne jak w biznesie – „czarne łabędzie”, liderzy, „syndrom indyka”, „adwokaci diabła”, dynamika zespołowa.

Korzyści z gór: Analiza błędów w górach pozwala eliminować je w przyszłości. Góry pozwalają odpocząć psychicznie, nabrać dystansu i inspiracji.

Góry a Decyzje Biznesowe
Wspinaczka wysokogórska jako metafora i poligon doświadczalny dla procesów decyzyjnych w biznesie.
Podobieństwo mechanizmów i możliwość testowania strategii w ekstremalnych warunkach.

Góry to moja pasja. W górach konsekwencje błędnych decyzji mogą być znacznie poważniejsze niż w biznesie – śmierć jest nieodwracalna. Analiza scenariuszy nabiera tu innego wymiaru. Fascynujące jest, że mechanizmy decyzyjne w górach są podobne jak w firmach. Są „czarne łabędzie”, liderzy, syndrom indyka, „adwokaci diabła”, dynamika zespołowa. Metody Kaizen, RCA, 5Why mają swoje zastosowanie w wyprawach górskich.

Paweł Motyl, O górach i decyzjach

Paweł Motyl, www.pawelmotyl.com

Autor bestsellerowej książki „Labirynt: Sztuka podejmowania decyzji”, z 20-letnim doświadczeniem w doradztwie i zarządzaniu (m.in. dyrektor generalny Harvard Business Review Polska w latach 20072014). Czołowy europejski ekspert w dziedzinie przywództwa, podejmowania decyzji, zarządzania talentami i modelowania kultury organizacyjnej. Doradza zarządom czołowych firm w Europie Środkowo-Wschodniej. Mówca inspiracyjny, występujący z legendami biznesu. Pierwszy Polak, który ukończył program trenerski w McClelland Center w Bostonie.

Co to są metafory „czarny łabędź” i „syndrom indyka” w kontekście podejmowania decyzji?

Metafora „czarny łabędź” odnosi się do nieprzewidywalnego i zaskakującego zdarzenia, które podważa dotychczasowe założenia. „Syndrom indyka” to błoga nieświadomość zagrożeń wynikająca z ekstrapolowania pozytywnych trendów i uśpienia czujności w obliczu sukcesu.

Jak rewolucja informacyjna i natłok danych wpływają na proces podejmowania decyzji?

W rewolucji informacyjnej, menedżerowie są bombardowani ogromną ilością danych, co utrudnia wyłowienie istotnych sygnałów i zwiększa ryzyko przeoczenia kluczowych informacji, prowadząc do „czarnych łabędzi”.

Jakie są pułapki tradycyjnych metod analizy ryzyka w kontekście „czarnych łabędzi”?

Tradycyjne metody analizy ryzyka mogą być zawodne w obliczu „czarnych łabędzi”, ponieważ te nieprzewidywalne zdarzenia podważają skuteczność dotychczasowych strategii. Bezkrytyczne stosowanie starych metod może być niebezpieczne.

Czym jest Kaizen w kontekście podejmowania decyzji i jakie są jego dwa wymiary?

Kaizen w podejmowaniu decyzji to filozofia ciągłego doskonalenia procesów decyzyjnych i fundament Analizy Przyczyn Źródłowych (RCA). Pierwszy wymiar to ciągłe doskonalenie procesów decyzyjnych, a drugi to RCA, oparty na metodzie 5Why, służący do głębokiej analizy błędów.

Jaką rolę odgrywa psychologia w procesie podejmowania decyzji?

Proces decyzyjny jest interdyscyplinarny i integruje psychologię, socjologię i neurologię. Czynnik ludzki bywa najsłabszym ogniwem, dlatego metody doskonalenia dążą do minimalizacji wpływu emocji i zwiększenia obiektywizmu.

Jak wygląda systematyzacja procesów decyzyjnych w polskich firmach w porównaniu do innych obszarów zarządzania?

W polskich firmach systematyczne podejście do podejmowania decyzji jest rzadziej spotykane niż w obszarach takich jak finanse, marketing czy IT. Często polega się na kompetencjach indywidualnych decydentów, co nie zawsze wystarcza w złożonym środowisku biznesowym.

Jakie są pułapki charyzmatycznego przywództwa w kontekście podejmowania decyzji?

Charyzmatyczne przywództwo może być pułapką, ponieważ charyzma może wyłączać krytyczne myślenie, analizę i dyskusję w zespole. Bezkrytyczne podążanie za liderem może prowadzić do błędnych decyzji.

Czym charakteryzuje się tryb badawczy w podejmowaniu decyzji i kiedy jest on szczególnie ważny?

Tryb badawczy w podejmowaniu decyzji charakteryzuje się brakiem wstępnych założeń i dążeniem do pełnego zrozumienia problemu przed podjęciem decyzji. Jest czasochłonny, ale kluczowy w przypadku „czarnych łabędzi” i decyzji strategicznych.

Czy płeć ma istotny wpływ na sposób podejmowania decyzji w branży IT?

Badania sugerują, że różnice płciowe mają mniejsze znaczenie w podejmowaniu decyzji niż czynniki kulturowe i wychowanie. Kultura determinuje podejście do decyzji w większym stopniu niż płeć.

Jakie są pułapki decyzyjne na poziomie indywidualnym, zespołowym i organizacyjnym?

Na poziomie indywidualnym pułapką jest syndrom indyka. Na poziomie zespołowym – konformizm zespołowy. Na poziomie organizacji – kultura organizacyjna utrudniająca krytykę i otwartą komunikację.

Jak można radzić sobie z pułapkami decyzyjnymi na różnych poziomach organizacji?

Na poziomie indywidualnym pomaga analiza RCA i autorefleksja. Na poziomie zespołowym – tworzenie zróżnicowanych zespołów i otwartość na krytykę. Na poziomie organizacyjnym – rozproszone przywództwo i otwarta komunikacja.

Jaka jest rola „adwokata diabła” w procesie podejmowania decyzji?

„Adwokat diabła” kwestionuje założenia i krytykuje propozycje, pomagając uniknąć błędów i minimalizując ryzyko, choć może spowalniać tempo podejmowania decyzji.

Jak strategicznie wykorzystać Big Data w procesie podejmowania decyzji?

Big Data powinna być wykorzystana strategicznie do analizy trendów i mechanizmów, które wpływają na strategię organizacji, a nie tylko do wspierania bieżących decyzji.

W jaki sposób góry mogą być poligonem doświadczalnym w podejmowaniu decyzji?

Góry stanowią poligon doświadczalny, ponieważ mechanizmy decyzyjne w górach są podobne do biznesowych, a konsekwencje błędów są bardziej dotkliwe. Pozwala to na naukę i testowanie strategii w ekstremalnych warunkach.

Comments

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *